Op onze infoavond van 28 maart kwam het idee ter sprake om stalen te nemen van het grondwater (mensen die putwater gebruiken) om te zien hoe ver de verontreiniging zich verspreidt. Want, laat je niets wijsmaken: verontreiniging, die is er. Intussen weten we dat er sprake is van ‘nieuwe insijpeling’ van met PFAS vervuild water in de berm tussen DOP Kortemark en Silvamo. Het verhaaltje van Silvamo, om de omwonenden te sussen, dat dit verontreiniging is die dateert van de tijd voor er een stortplaats was, dat is dus een fabeltje. Zwart op wit weten we: er is nieuwe verontreiniging.
Dat omwonenden zelf iets aan het licht zouden brengen, dat heeft de overheid niet zo graag, zou je haast denken. Want ineens nam het Agentschap Zorg toch initiatief. Ze zouden zelf het grondwater in de buurt onderzoeken. Dat was dan ook de reden waarom we met de vzw Leefbaar Groot Kortemark niet verder zijn gegaan met dat plan. Als door wat druk te zetten de bal aan het rollen gaat, dan scheelt dat wel. Onze eigen tijd en middelen: die zijn niet eindeloos.
Het onderzoek van het Agentschap Zorg? Een scheet in een fles was het. Het jammere is: het gemeentebestuur van Kortemark laat zich tot op de dag van vandaag aan het lijntje houden door het Agentschap Zorg. De scheet in de fles was: begin juni twee staalnames. Veel te weinig informatie om goede conclusies te trekken. Van één staal hadden we snel nieuws: geen verontreiniging.
Resultaten van staal twee, die bleef lang op zich wachten. Op regelmatige basis namen we contact op met het Agentschap Zorg, waar we te horen kregen dat er nog geen nieuws was. Wat er niet werd gezegd, is dat het labo dat aangesteld was door Silvamo had laten weten dat de waarden van dit waterstaal toch wat aan de hoge kant waren (hoge waarden voor PFOS, maar ook voor PFOA, PFHxS, PFPeA en nog andere verbindingen). De reflex is dan niet: we moeten elders in de buurt stalen nemen om te kijken of er verspreiding van de verontreiniging is. Neen, we wachten op een geschikt moment voor een tweede staalname. Een kleine twee maand na de eerste meting was een perfect moment.
Het verhaaltje van Silvamo, om de omwonenden te sussen, dat dit verontreiniging is die dateert van de tijd voor er een stortplaats was, dat is een fabeltje. Zwart op wit weten we: er is nieuwe verontreiniging.
28 juli, dan was de zomer al een week herfst geworden. Heel veel neerslag. Hemelwater verbetert de kwaliteit van het grondwater als er ergens verontreiniging is. Haleluja: een beter rapport! Maar toch nog steeds 10 verschillende PFAS-verbindingen en nog steeds flink wat PFOS.
Maar zelfs: dat betere rapport, is niet geruststellend. Vorig jaar publiceerde de VMM een rapport van de analyse van ongeveer 200 stalen grondwater. Stalen van grondwater zowat overal verspreid in Vlaanderen. Er werd gemeten op zowat 40 verschillende PFAS-verbindingen. Hieronder een kaartje met het resultaat. Conclusie is: op heel veel plaatsen zijn één of meerder PFAS-verbindingen terug te vinden, dus ongeacht verontreiniging in de buurt kan PFAS overal zitten. Plaatsen waar er veel verbindingen te vinden zijn en waar er hogere waardes worden opgetekend, moeten verder onderzocht worden, omdat de oorzaak een specifieke bron van verontreiniging kan zijn.
Van de ongeveer 200 meetpunten zijn er twee met 11 verschillende verbindingen. Eentje met 10. Was de b-staal van Kortemark in die analyse opgenomen, dan waren er 2 met 10. Dus meetpunt nabij Silvamo: gedeelde derde plaats op 200 deelnemers. Niet slecht toch? De vraag werd gesteld of die andere hoge meetwaarden in die studie ook een tweede meetmoment hebben gehad, om na te gaan of hoge resultaat bij een andere meting lager zou zijn. Geen antwoord, vooralsnog. Dus de kans bestaat dat het meetpunt in Kortemark goud behaalt in plaats van brons.
Het rapport van VMM besluit: plaatsen waar er veel verbindingen te vinden zijn en waar er hogere waardes worden opgetekend, moeten verder onderzocht worden, omdat de oorzaak een specifieke bron van verontreiniging kan zijn.
Wat zegt het Agentschap Zorg: de resultaten in Kortemark zijn vergelijkbaar met andere resultaten in Vlaanderen. Ze verwijzen daarmee naar dat bewuste rapport. Tja. Datzelfde agentschap raadt het gemeentebestuur af om verdere onderzoeken te doen. Komende maandag gemeenteraad. Opnieuw een voorstel om het gemeentebestuur extra onderzoek van bloed en grondwater te laten uitvoeren.
Kiest het gemeentebestuur voor de omwonenden of is het Agentschap Zorg opnieuw het alibi voor het gebrek aan eigen initiatief? Maandagavond weten we meer.
